Litwa i Białoruś 2003       Białoruś       ŻYROWICE

Zespół klasztoru bazylianów nad brzegiem rz. Szczary. W największej świątyni klasztornej, Soborze Uspienskim znajduje się niewielki cudowny wizerunek MB Żyrowickiej, mający postać owalnej płaskorzeźby, znaleziony wg tradycji w 1470 r. przez dwóch pastuszków na drzewie gruszy w tutejszych posiadłościach podskarbiego Aleksandra Sołtana. Słynący łaskami wizerunek, czczony na równi przez prawosławnych, rzymskich katolików i unitów, stał się celem licznych pielgrzymek i w 1730 r. był uroczyście ukoronowany koroną papieską przez biskupa unickiego Atanazego Szeptyckiego. W XVII i XVIII w. Żyrowice nazywano "litewską Częstochową" i było to wówczas najważniejsze miejsce katolickiego kultu religijnego w Wielkim Księstwie Litewskim. Jest to budowla trójnawowa, nakryta dużą kopułą z latarnią. Fasada ma postać czterokolumnowego portyku z trójkątnym frontonem i szerokim belko­waniem z tryglifowym fryzem. Wnętrze podzielone jest na trzy nawy za pomocą sześciu filarów. W wyposażeniu znajdują się trzy ikonostasy, z których największy, barokowy, pochodzący z XVIII w., znajduje się w nawie głównej. W centralnej części ikonostasu, w srebrnej, pozłacanej ramie, znajduje się otoczona kultem cudowna płaskorzeźba MB Żyrowickiej, o wymiarach 5,6 x 4,4 cm, wykonana z jaspisu w 4 ćw. XV w. Do południowej ściany soboru przybudowano barokową zimową cerkiew p.w. św. Mikołaja, postawioną wg tradycji, na miejscu, gdzie rosła grusza, na której znaleziono cudowny wizerunek Matki Boskiej. Tu przechowuje się płaskorzeźbę w okresie zimowym. Przed świątynią stoi czworoboczna dwukondygnacyjna dzwonnica z 2 poł. XIX w., z fasadą ozdobioną czterema półkolumnami i trójkątnym frontonem oraz dekoracyjnym fryzem.