Sardynia, Sardegna, wyspa na Morzu Śródziemnym. 23,8 tys. km2. 1,6 mln mieszkańców (1991).
Wraz z sąsiadującymi wyspami stanowi region autonomiczny Włoch. Główne miasta: Cagliari (stolica), Sassari,
Olbia, Nuoro. Powierzchnia wyżynno-górska, najwyższy szczyt - La Marmora (1834 m n.p.m.). Niewielkie niziny
na wybrzeżu. Klimat śródziemnomorski. Główna rzeka - Tirso.
Sardynia, mityczna "Ichnussa" albo "Sandalon", nazywana tak przez Greków i Fenicjan
z powodu jej kształtu, przypominającego ślad pozostawiony przez stopę boską, posiada 1843 km wybrzeża.
Ok. III tysiąclecia p.n.e. zamieszkana prawdopodobnie przez ludność iberyjską i liguryjską, która
pozostawiła wielkie megalityczne budowle, tzw. nuraghi. IX w. p.n.e. powstały pierwsze osiedla fenickie.
VI p.n.e. zajęta przez Kartagińczyków. Po I wojnie punickiej, w 238 p.n.e. opanowana przez Rzymian.
W początkach III w. n.e. chrystianizowana. V-VI w. kontrolę nad wyspą sprawowali Wandalowie, następnie do
początków VIII w. pod panowaniem Bizancjum. 711 zajęta przez Arabów, w XI w. powróciła pod panowanie
władców chrześcijańskich. Przedmiot długoletniej rywalizacji Genui i Pizy. 1295 nadana przez papieża
Bonifacego VIII Aragonii, opanowana przez nią ostatecznie na początku XV w.
Do 1713 we władaniu hiszpańskim (od 1478 jako wicekrólestwo). 1708 zajęta przez Wielką Brytanię. 1714 na
mocy traktatu z Rastatt przyznana Austrii. 1720 przekazana księciu Sabaudii Wiktorowi Amadeuszowi II jako
rekompensata za utratę Sycylii. Po połączeniu z Sabaudią i Piemontem utworzyła Królestwo Sardynii. W 2.
połowie XIX w. główny ośrodek walki o zjednoczenie Włoch. 1859 po wojnie z Austrią uzyskała Lombardię. Od
1861 w zjednoczonym Królestwie Włoskim, od 1948 status regionu autonomicznego Włoch.
|