Miasto, znane w starożytności jako Pergamon, jest położone w centrum obfitującej w wodę równiny. Współczesna
Bergama jest rolniczym miastem targowym. Pergamon istniał od czasów Troi, ale stan największego rozkwitu
osiągnęło w okresie od śmierci Aleksandra Wielkiego do opanowania całej Azji Mniejszej przez Rzymian.
Pergamon zbudował Eumenes II (197-159 p.n.e.). Ten bogaty i potężny władca wzniósł na szczycie wzgórza
bibliotekę i ołtarz Zeusa oraz położone tarasowo w połowie jego wysokości tzw. "średnie miasto".
Ponadto wzmocnił i upiększył, znany już wcześniej, ośrodek wiedzy medycznej, asklepejon.
Pergamon Eumenesa II słynął przede wszystkim ze swej biblioteki, która posiadała podobno ponad 200 000
tomów i była symbolem awansu społecznego i kulturalnego miasta. Eumenes był namiętnym kolekcjonerem książek.
Jego biblioteka rzuciła wyzwanie największej w ówczesnym świecie - bibliotece aleksandryjskiej (700 000
tomów). Egipcjanie, obawiając się, że Pergamon i jego biblioteka zaczną odciągać sławnych uczonych od
Aleksandrii, odcięli dostawy papirusu z doliny Nilu. Eumenes zatrudnił więc swoich naukowców, którzy
wynaleźli nowy materiał pisarski sporządzony z odpowiednio spreparowanych skór zwierząt, nazwany od imienia
miasta pergamenem (pergamin).
Akropol. Większość budowli wzniesionych przez królów Pergamonu nie dotrwała do naszych czasów,
ale to, co się zachowało, robi duże wrażenie. Niektóre z tych obiektów zostały pięknie zrekonstruowane.
Droga na akropol wije się przez 6 km od centrum miasta, po północnych i wschodnich zboczach wzgórza.
Główne budowle Akropolu, tj. biblioteka oraz oparta na marmurowych kolumnach świątynia Trajana, zostały
odbudowane przez Niemiecki Instytut Archeologiczny. Świątynię wzniesiono w czasie panowania imperatorów
Trajana i Hadriana. Była ona miejscem kultu obu władców, a także Zeusa. Świątynia ta jest jedyną
z zachowanych budowli rzymskich na Akropolu. W średniowieczu jej fundamenty wykorzystywano na zbiorniki
wodne.
Wielki teatr jest nie tylko okazały (10 000 miejsc), ale i nietypowy. Budowniczowie Pergamonu czerpali
wzorce z architektury hellenistycznej, ale w wypadku teatru poczynili znaczne modyfikacje. Dla wykorzystania
wspanialej panoramy i oszczędzenia cennej przestrzeni na szczycie wzgórza, zdecydowano się wbudować teatr
w zbocze. Teatry hellenistyczne są zwykle bardziej okrągłe, ale z powodu położenia tego teatru zaokrąglenie
nie było możliwe, więc w zamian zwiększono jego wysokość.
Poniżej sceny mieszczą się ruiny świątyni Dionizosa. Na południe od teatru znajduje się ołtarz Zeusa,
malowniczo położony w cieniu wiecznie zielonych drzew. Pierwotnie ściany teatru ozdobione były fryzami
przedstawiającymi walkę bogów Olimpu z ich podziemnymi wrogami. Obecnie większa część tej budowli znajduje
się w Berlinie, dokąd w XIX w. wywieźli ją, za zgodą sułtana, niemieccy archeologowie. Na miejscu pozostała
jedynie podstawa ołtarza.
Kilka gruzowisk na szczycie Akropolu oznaczono jako pałace Attalusa I i Eumenesa II, jest tu też agora
oraz fragmenty murów obronnych. Schodząc w dół od ołtarza Zeusa przez średnie miasto, przechodzi się obok
ołtarza i świątyni Demeter, gymnasium, agory dolnej oraz rzymskiej łaźni.
|