Kresy Wschodnie 2002BEŁZ
RUINY KOŚCIOŁA I KLASZTORU OO. DOMINIKANÓW. Klasztor ufundował w 1394 r. książę mazowiecki i bełski Ziemowit IV. Kościół po kasacie józefińskiej (1784) przekazany został miejscowej parafii. Zespół spalony podczas II wojny światowej.

CERKIEW P. W. ŚW. MIKOŁAJA i zabudowania klasztorne (dawny kościół ss. Dominikanek), Fundacja z 1635 r. Zofii Chodkiewiczówny, kasztelanki wileńskiej. Kościół po kasacie austriackiej (1784) został przekazany grekokatolikom. Po układach jałtańskich Ukraińcy zostali z miasteczka ewakuowani, Polacy przejęli opuszczoną świątynię. Po 1952 ("regulacja graniczna") władze sowieckie zamieniły kościół na magazyn. Grekokatolicy odzyskali spustoszoną świątynię dopiero w 1991 r. Kościół barokowy, murowany z cegły, trójnawowy w formie bazyliki z apsydą i prostokątnymi pomieszczeniami po obu jej stronach. Główna fasada zakończona trójpoziomowymi wieżami o baniastych hełmach. Dekoracje w stylu doryckim, poziomy fasady podzielone gzymsami o złożonych profilach. Fasady boczne podzielone pilastrami, poprzecinane łukowatymi otworami okiennymi, całość przykryta dwuspadowym dachem.

ZABUDOWANIA KLASZTORNE dobudowane w 1743 r. do kościoła. Gmach na planie prostokąta, z wewnętrznym dziedzińcem, murowany z cegły, piętrowy, przykryty dwuspadowym dachem, pozbawiony dekoracji architektonicznych (oprócz obramowań okiennych fasady).

CERKIEW P.W. ZESŁANIA DUCHA ŚWIĘTEGO, drewniana, zbudowana w XVII w. Dwudzielna, jednokopułowa. Składa się z centralnego czworobocznego zrębu mieszczącego nawę i babiniec oraz zamkniętej trójbocznie części ołtarzowej. Obok znajduje się dzwonnica z XIX w., drewniana, czworoboczna, parterowa, nakryta namiotowym dachem.

BASZTA (ok. 1606 r.), niektóre źródła nazywają budowlę "kaplicą", inne "archiwum ksiąg ziemskich" (istotnie znajdowały się tam jeszcze w II poł. XVIII w. dokumenty miasta). Baszta zbudowana z cegły, na planie sześcioboku, pokryta zwartym stropem, podpiwniczona. W jednej ze ścian nieduży otwór drzwiowy, nad nim okrągłe okienko. Zachowały się obramienia otworów okiennych z białego kamienia. Zabytek był restaurowany w 1969 i 1979 r.

CMENTARZ ŻYDOWSKI (resztki), na zachodnim krańcu miasta. Bełz był jednym z ważniejszych ośrodków chasydyzmu. Na cmentarzu zachowały się trzy macewy osób ze słynnej dynastii (łańcucha) bełzkich cadyków: Szolema, Joszuy i Issachara Dowów. Aron Dow, cadyk belzki w czwartym pokoleniu, przeżył II wojnę światową i osiadł w Izraelu.


Powrót