Kresy Wschodnie 2002HUMAŃ
Humań, Umań, miasto na środkowej Ukrainie, u zbiegu rzek Kamionki i Umanki, w obwodzie czekarskim.

PARK KRAJOBRAZOWY ZOFIÓWKA, symbol piękna Kresów, powstał pod koniec XVIII w. z inicjatywy Stanisława Szczęsnego Potockiego, wojewody ruskiego, jako dar dla jego trzeciej żony, Zofii, i dlatego został nazwany jej imieniem. Park miał 150 ha powierzchni. Pracami od 1796 do 1805 r. kierował oficer artylerii konnej, inż. Metzel, zatrudniając 800 robotników. Koszt wyniósł przeszło 15 mln ówczesnych złotych. Był to bez wątpienia jeden z najpiękniejszych parków w Europie. Powstał nad malowniczym jarem rzeki Kamionka. W centrum wykopano dwa sztuczne stawy z różnicą poziomów 20 m. Na niższym stawie opodal przystani dla łodzi tryskała ze stosu głazów fontanna. Na wyższym stawie zbudowano sztuczną wyspę obsadzoną topolami. Metzel opracował układ wodociągów, kanałów, wodotrysków, fontann i kaskad. Z Francji i Włoch sprowadzano marmury i gotowe rzeźby. Zbudowano mostki nad kanałami i sztucznymi strumykami. Wybudowano altany, liczne sztuczne groty. Park przecinały liczne aleje i ścieżki spacerowe z posągami, obeliskami, wazonami i platformami widokowymi.

Park został skonfiskowany przez cara Mikołaja I za udział w Powstaniu Listopadowym Aleksandra Potockiego, syna Szczęsnego. Odtąd nosił nazwę Carycyn Sad. W XIX w. przeprowadzono pewne zmiany. W 1841 r. wybudowano ośmioboczną altanę chińską, w dwa lata później powstał nad dolnym stawem klasycystyczny Pawilon Flory, zaś na wyspie górnego stawu - Pawilon Różowy. Z połowy XIX w. pochodzi też murowana brama wjazdowa z dwoma pawilonami odźwiernych. W czasach sowieckich Zofiówka utraciła wiele ze swego dawnego blasku, lecz dziś, znowu utrzymana w dobrym stanie, jest odwiedzana przez licznych turystów.


Powrót