Sokal, miasto w zachodniej Ukrainie, nad rzeką Bug.
Wzmiankowany 1421, w 1424 prawa miejskie. Od 1462 siedziba powiatu. 1519 miejsce przegranej bitwy wojsk polsko-litewskich z Tatarami.
Po I rozbiorze Polski (1772) włączony do Austrii. 1919 powrócił do Polski. We wrześniu 1939 zajęty przez wojska radzieckie. Od 1941 pod
okupacją niemiecką, 1945-1991 w Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej. Od 1991 w niepodległej Ukrainie.
Zabytki: zespół klasztoru Bernardynów z kościołem (XVI w.), klasztor Brygidek (XVII w.), cerkwie: Nikołajewska XVI w.), Michajłowska
(1778-1835).
KOŚCIÓŁ P.W. MATKI BOSKIEJ POCIESZENIA I KLASZTOR OO. BERNARDYNÓW.
Inicjatorem powołania placówki był bp chełmski Stanisław Gomoliński (1591-1600). Na wysepce na Bugu wśród bagien obok miasta Sokala
znajdował się drewniany kościółek z obrazem Matki Boskiej Pocieszenia, uważany za łaskami słynący. Obraz miał być kopią Matki Boskiej
Częstochowskiej. Aby zapewnić opiekę kościółkowi i wiernym, biskup zwrócił się o to w 1598 r. do zakonu bernardynów.
Dnia 2 VII 1604 r. bp chełmski Jerzy Zamojski poświęcił kamień węgielny pod budowę nowego kościoła, w którego obrębie miała się znaleźć
dotychczasowa kaplica z cudownym obrazem. Wśród dobrodziejów nowej placówki znaleźli się: król Zygmunt III, Jan Zamojski, a potem jego
syn Tomasz, Mikołaj Zebrzydowski, Stanisław Żółkiewski, Jerzy Mniszech, a rodziny Daniłłowiczów i Sobieskich stały się na całe lata
opiekunami miejsca. Konsekracja kościoła p. w. Matki Boskiej Pocieszenia w 1619 r.
W czasie działań II wojny klasztor nie ucierpiał wiele, stał się natomiast miejscem schronienia dla setek uciekinierów z różnych stron
Polski. W 1951 r. zapadła decyzja zmiany granicy państwowej na tym terenie. Klasztor w Sokalu został opuszczony w październiku 1951 r.,
a wyposażenie kościoła i zakrystii zostało przewiezione do klasztoru w Leżajsku. Kościół i klasztor pozostały w nienaruszonym stanie
i zostały zaadaptowane przez władze sowieckie dla celów państwowych.
SYNAGOGA, 1762 r. Żydowska dzielnica znajdowała się we wschodniej części miasteczka. Podczas II wojny światowej w starej części
Sokala znajdowało się getto, w którym zginęli wszyscy miejscowi Żydzi. W mieście zachowały się dwie synagogi: stara położona w parku,
w dawnej żydowskiej dzielnicy i nowa, z końca XIX w. To budynek murowany z cegły, niegdyś tynkowany. Bożnica składała się z sali głównej,
zbudowanej na planie prostokąta i niskiej sieni od zachodu nad którą nadbudowano z czasem piętro dostawionego później wzdłuż ściany
północnej babińca (nie zachowało się do naszych czasów). Powyżej belkowania elewacji wysoka, arkadowa attyka, z czterema ośmiobocznymi
wieżyczkami przykrytymi kopułkami. Między wieżyczkami resztki grzebieni.
|