Kresy Wschodnie 2002SOKAL
Sokal, miasto w zachodniej Ukrainie, nad rzeką Bug.
Wzmiankowany 1421, w 1424 prawa miejskie. Od 1462 siedziba powiatu. 1519 miejsce przegranej bitwy wojsk polsko-litewskich z Tatarami. Po I rozbiorze Polski (1772) włączony do Austrii. 1919 powrócił do Polski. We wrześniu 1939 zajęty przez wojska radzieckie. Od 1941 pod okupacją niemiecką, 1945-1991 w Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej. Od 1991 w niepodległej Ukrainie.
Zabytki: zespół klasztoru Bernardynów z kościołem (XVI w.), klasztor Brygidek (XVII w.), cerkwie: Nikołajewska XVI w.), Michajłowska (1778-1835).

KOŚCIÓŁ P.W. MATKI BOSKIEJ POCIESZENIA I KLASZTOR OO. BERNARDYNÓW. Inicjatorem powołania placówki był bp chełmski Stanisław Gomoliński (1591-1600). Na wysepce na Bugu wśród bagien obok miasta Sokala znajdował się drewniany kościółek z obrazem Matki Boskiej Pocieszenia, uważany za łaskami słynący. Obraz miał być kopią Matki Boskiej Częstochowskiej. Aby zapewnić opiekę kościółkowi i wiernym, biskup zwrócił się o to w 1598 r. do zakonu bernardynów. Dnia 2 VII 1604 r. bp chełmski Jerzy Zamojski poświęcił kamień węgielny pod budowę nowego kościoła, w którego obrębie miała się znaleźć dotychczasowa kaplica z cudownym obrazem. Wśród dobrodziejów nowej placówki znaleźli się: król Zygmunt III, Jan Zamojski, a potem jego syn Tomasz, Mikołaj Zebrzydowski, Stanisław Żółkiewski, Jerzy Mniszech, a rodziny Daniłłowiczów i Sobieskich stały się na całe lata opiekunami miejsca. Konsekracja kościoła p. w. Matki Boskiej Pocieszenia w 1619 r.

W czasie działań II wojny klasztor nie ucierpiał wiele, stał się natomiast miejscem schronienia dla setek uciekinierów z różnych stron Polski. W 1951 r. zapadła decyzja zmiany granicy państwowej na tym terenie. Klasztor w Sokalu został opuszczony w październiku 1951 r., a wyposażenie kościoła i zakrystii zostało przewiezione do klasztoru w Leżajsku. Kościół i klasztor pozostały w nienaruszonym stanie i zostały zaadaptowane przez władze sowieckie dla celów państwowych.

SYNAGOGA, 1762 r. Żydowska dzielnica znajdowała się we wschodniej części miasteczka. Podczas II wojny światowej w starej części Sokala znajdowało się getto, w którym zginęli wszyscy miejscowi Żydzi. W mieście zachowały się dwie synagogi: stara położona w parku, w dawnej żydowskiej dzielnicy i nowa, z końca XIX w. To budynek murowany z cegły, niegdyś tynkowany. Bożnica składała się z sali głównej, zbudowanej na planie prostokąta i niskiej sieni od zachodu nad którą nadbudowano z czasem piętro dostawionego później wzdłuż ściany północnej babińca (nie zachowało się do naszych czasów). Powyżej belkowania elewacji wysoka, arkadowa attyka, z czterema ośmiobocznymi wieżyczkami przykrytymi kopułkami. Między wieżyczkami resztki grzebieni.


Powrót