Kresy Wschodnie 2002ŻYTOMIERZ
Żytomierz, Żytomyr, Żytomir, miasto obwodowe w środkowej Ukrainie, nad rzeką Teterew, na Wyżynie Wołyńsko-Podolskiej. Starożytna osada słowiańskich Drewlan. Gród i jedno z największych miast Rusi Kijowskiej, założony w 2. połowie IX w. Zgodnie z podaniami, w 1240 św. Jacek Odrowąż ufundował w Żytomierzu klasztor Dominikanów, w tym samym roku zniszczony podczas najazdu Mongołów. 1320 miasto zdobył Giedymin, w czasie swojej wyprawy na Kijów, i włączył do Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Po prawej stronie katedry stoi DAWNY PAŁAC BISKUPI z XIX w., neobarokowy, dobrze zachowany. Obecnie mieści galerię obrazów, na którą składają się kolekcje zebrane z okolicznych dworów i pałaców.
|
KOŚCIÓŁ P.W. ŚW. JANA Z DUKLI I KLASZTOR OO. BERNARDYNÓW
(tzw. kościół seminaryjny) powstał dzięki przekazaniu bernardynom gruntu na przedmieściu Żytomierza przez Jana Kajetana Ilińskiego,
starostę grodowego. Zakonnicy zbudowali murowany klasztor, a Kajetan Iliński ufundował drewniany kościół. Po tym, jak pożar zniszczył
w 1820 r. klasztor i kościół, najpierw odbudowano klasztor, w refektarzu urządzono prowizoryczną kaplicę. Budowa nowego, murowanego
kościoła trwała od 1828 do 1841 r. W 1842 r. petersburskie Kolegium Duchowne nakazało kasatę klasztoru.
W opuszczonych budynkach zainstalowało się seminarium. W latach trzydziestych kościół został przez władze sowieckie zamknięty i zamieniony
na dom kultury. W 1990 r. wierni odzyskali kościół w stanie kompletnej dewastacji. 
KATEDRA ŚW. ZOFII.
Drewniana świątynia istniała w tym miejscu już w 1225 r. Nową, murowaną katedrę zbudowano w latach 1746-1748 z fundacji biskupa Jana
Samuela Ożgi. Tablica w kruchcie informuje o dacie położenia kamienia węgielnego. Po zniszczeniach w 1768 r. katedra została przebudowana
na trójnawową w stylu klasycystycznym pod kierunkiem biskupa łucko-żytomierskiego Kacpra Cieciszowskiego. Katedra jest obecnie budowlą
eklektyczną, z zachowanymi wnętrzami. 
SOBÓR P.W. PRZEMIENIENIA PAŃSKIEGO.
Pierwszy projekt budowli powstał w Petersburgu w 1844 r., ale nie udało się tego planu zrealizować. Budowę soboru i dzwonnicy rozpoczęto
dopiero w 1851 r. wedle miejscowego projektu. Kiedy dwa lata później prace budowlane były już na ukończeniu, na skutek błędów inżynierskich
nastąpiła katastrofa. Runęła dzwonnica i zniszczyła sobór. Obiekt istniejący do dziś wybudowano w 1864 r. Jest to świątynia murowana, na
planie krzyża, o rusko-bizantyjskich kształtach. Trójnawowa, o pięciu kopułach, z czterokondygnacyjną dzwonnicą przylegającą do zachodniej
fasady. Budowla stoi w centrum miasta, jej cytrynowożółte ściany i biała dekoracja architektoniczna zwracają uwagę każdego przybysza. 