Kościół luterański
fundacji Janusza Radziwiłła, zbudowany w l. 1629-40, odnawiany w 1845 r., zamknięty po 2 wojnie
światowej. Świątynia na planie prostokąta, z czworobocznym prezbiterium. z przodu znajduje się
czworoboczna, czterokondygnacyjna wieża, nakryta spłaszczonym dachem. Jej naroża dekorują pilastry
(w dolnej kondygnacji - podwójne). Obecnie w świątyni znajduje się sala wystawowa - filia miejscowego
muzeum krajoznawczego. Obok kościoła dwie kaplice z k. XIX w., na planach prostokątów, o ścianach
dekorowanych pilastrami i prostokątnymi niszami.
Kościół i klasztor karmelitów
fundowane przez Ludwikę Radziwiłłównę na pocz. XVIII w. Drewniany, barokowy kościół katolicki p.w. św.
Józefa, zbudowany w 1710 r., został przebudowany w 1766 r. i w XIX w. oraz gruntownie
odnowiony w l. 90- tych XX w. Świątynia trójnawowa, na planie krzyża, z pięciobocznie zamkniętym
wydłużonym prezbiterium, wydatnymi ramionami transeptu oraz dwiema niskimi zakrystiami. Fasadę flankują
dwie nakryte barokowymi hełmami dwukondygnacyjne, czworoboczne wieże, pomiędzy którymi znajduje się
trójkątny fronton. Nad prezbiterium wznosi się barokowa sygnaturka. W cennym barokowym wyposażeniu
wnętrza wyróżniają się oryginalne łuki łączące słupy rozdzielające nawy oraz ołtarze i prospekt
organowy. Obok kościoła drewniana czworoboczna dzwonnica z 1804 r. W pobliżu znajduje się
murowany piętrowy korpus dawnego klasztoru karmelitów z pocz. XVIII w., zamkniętego przez władze
carskie w 1832 r. Później w klasztorze mieściły się koszary.
Kościół kalwiński
renesansowy, fundacji Krzysztofa Radziwiłła i jego syna Janusza, zbudowany w l. 1631-53,
przebudowany w 1757 r., po 2 wojnie światowej zamieniony na magazyn, remontowany na pocz. l. 90-tych.
Świątynia jednonawowa, na planie prostokąta, bez apsydy. W narożach budynku z przodu
znajdują się czworoboczne, a z tyłu - cylindryczne baszty, nie przewyższające dachu, nakryte
renesansowymi kopułami. Elewacje świątyni zdobią masywne pilastry, pomiędzy którymi znajdują się wnęki
zamknięte płaskimi łukami. Fasadę frontową i tylną wieńczą trójkątne frontony. W podziemiach
świątyni znajduje się krypta Radziwiłłów. Spoczywają tu m.in. dwaj wybitni przedstawiciele tego rodu,
piastujący urzędy wojewody wileńskiego i hetmana wielkiego litewskiego: Krzysztof Radziwiłł
"Piorun" (1585-1640) oraz jego syn, znany z Potopu Janusz Radziwiłł (1612-1655).
Metalowe sarkofagi Radziwiłłów, niektóre pięknie zdobione, zostały ostatnio starannie odrestaurowane.
Obok kościoła czterokondygnacyjna dzwonnica, zbudowana w 1654 r. Jest to budowla czworoboczna,
o ściętych narożnikach, nakryta spłaszczonym czterospadowym dachem. Elewacje zdobią pilastry,
płyciny oraz dekoracyjne obramowania prostokątnych i łukowato zamkniętych otworów.
Zespół dwu synagog
przy tzw. Żydowskim Rynku. Starszą zbudowano w k. XVIII w., nowszą w IX w. Niedaleko znajduje
się trzecia synagoga, użytkowana obecnie jako dom mieszkalny.
Zespół zabudowy rynku i przyległych ulic Starego Miasta, z ratuszem
z l. 1653-54, przebudowanym w XIX w., domem burmistrza, tzw. domami rektorskimi z XVII w.
(mieszkali w nich nauczyciele miejscowego gimnazjum), domami rzemieślników szkockich
(sprowadzonych tu przez Radziwiłłów w XVII w.) oraz innymi kamienicami z XVII-XIX w.,
restaurowanymi w l. 80-tych i 90-tych XX w.
Kościół farny
p.w. św. Jerzego, gotycki, jeden z najstarszych na Litwie, zbudowany przez Krzyżaków w 1403 r.,
remontowany w l. 1758, 1839 i 1928. Jest to masywna, trójnawowa bazylika, bezwieżowa, wzniesiona
na planie prostokąta, o wielobocznie zamkniętym prezbiterium. Ściany ponad metrowej grubości,
zbudowane z gotyckiej, nietynkowanej cegły, wzmocnione są potężnymi szkarpami, ozdobionymi
romboidalnymi ornamentami. Z przodu znajduje się niższa i znacznie węższa od nawy
czworoboczna dzwonnica, zwieńczona trójkątnym frontonem. W 1600 r. Anna Kiszczyna oddała kościół
ewangelikom, zwrócono go katolikom w 1627 r. Cenne wyposażenie wnętrza, m.in. barokowe rzeźby św.
Kazimierza i św. Stanisława Kostki przeniesione z Opitołok. W dniu 31 lipca 1862 r.
w kiejdańskiej farze odbył się ślub jednego z najwybitniejszych przywódców powstania
styczniowego na Litwie Zygmunta Sierakowskiego z Apolonią Dylewską.
|