Kościół p.w. św. Ducha i klasztor dominikanów.
Pierwszy, drewniany kościół w tym miejscu fundowany był przez Władysława Jagiełłę
w 1408 r. Świątynia spłonęła w 1441 r. Następną zbudował Kazimierz Jagiellończyk,
a w 1501 r. Aleksander Jagiellończyk ufundował przy niej klasztor dominikanów.
Na miejscu drewnianego kościoła murowaną świątynię wzniesiono na pocz. XVII w. Po zniszczeniu
podczas najazdu moskiewskiego kościół odbudowano w nowej szacie w l. 1679-1688.
Kolejne zniszczenia przyniósł najazd szwedzki oraz pożary w 1726, 1748 i 1758 r.
Obecny wygląd świątynia zawdzięcza gruntownej przebudowie w l. 1749-1770. Obecnie jest to
jedyny kościół w Wilnie, w którym msze odbywają się wyłącznie po polsku. Późnobarokowy
kościół p.w. Św. Ducha jest trójnawową bazyliką z transeptem, prezbiterium na planie
nieregularnego czworoboku i dwiema różnej wielkości zakrystiami. Nad skrzyżowaniem naw
wznosi się kopuła na ośmiobocznym bębnie, zwieńczona wysoką latarnią.
Świątynia ustawiona jest nietypowo - bokiem, a nie szczytem do ulicy Dominikańskiej. Fasada
przylega do kompleksu otaczających świątynię gmachów klasztornych. Wejście do kościoła,
i zarazem do klasztoru, znajduje się od strony ulicy Dominikańskiej i ozdobione jest
bogatym rokokowym portalem. Na kartuszu portalu znajdują się wizerunki dwu Orłów polskich,
dwu Pogoni oraz herb Wazów. Wnętrze świątyni nakryte jest sklepieniem kolebkowym z lunetami.
Wspaniały, niezwykle bogaty, rokokowy wystrój wnętrza z 2 poł. XVIII w. Świątynię
ozdabia 16 obficie złoconych ołtarzy, dekorowanych rozbudowanymi kompozycjami figuralnymi
i stiukowymi ornamentami. Zespół ołtarzy w prezbiterium wykonany został w l. 1753-1760.
Bardzo oryginalna jest ambona połączona z konfesjonałem. Niezwykle cenny jest także prospekt
organowy z najstarszymi na Litwie organami wykonanymi w 1776 r. Wnętrze kopuły pokrywa
późnobarokowa polichromia ze sceną Apoteozy Ducha Św. wykonana w l. 1752-1760 przez
Jana Tobiasza Dydreysztena. Spośród bardzo licznych obrazów do najcenniejszych należą te
w metalowych sukienkach: XVII-wieczne - "Św. Barbara" (sukienka
z koroną) i "Chrystus przy słupie" oraz XVIII-wieczne
- "MB Częstochowska", "Maria", "Św. Anna", "Św. Józef",
"Św. Antoni" oraz dwa wizerunki św. Franciszka. Inne cenne obrazy to XVIII-wieczne
płótna: "Św. Tekla", "Św. Jacek", "Ukrzyżowanie", "Papież
Pius V", "Papież Grzegorz Wielki". Największą czcią otoczony jest obraz Chrystusa
z napisem "Jezu ufam tobie", wykonany wg wizji Św. Faustyny Kowalskiej. |
Litwa i Białoruś 2003