Cmentarz katolicki na Rossie
założony w 1801 r. składający się z części zwanych Starą i Nową Rossą, o łącznej
powierzchni 10,8 ha. Jest to największy i najcenniejszy ze starych cmentarzy wileńskich, malowniczo
zlokalizowany na pagórkach porośniętych starodrzewem. Cmentarz przedstawia ogromną wartość
historyczną, jako miejsce pochówku bardzo wielu znanych osób, a także wartość artystyczną, ze
względu na nagromadzenie cennych pod względem artystycznym pomników nagrobnych, kaplic grobowych
i sarkofagów.
Przed bramą główną Rossy znajduje się cmentarz wojskowy z marmurowym mauzoleum kryjącym serce
marszałka Józefa Piłsudskiego i szczątki jego matki Marii z Billewiczów. W kwaterze
wojskowej spoczywają żołnierze polscy polegli w l. 1919-1920, we wrześniu 1939 r. oraz
partyzanci AK polegli w Akcji "Ostra Brama" w lipcu 1944 r. W centrum
najstarszej części cmentarza znajduje się neogotycka kaplica przedpogrzebowa, wzniesiona w l.
1841-1850. Wśród najbardziej znanych osób pochowanych na Starej Rossie są profesorowie
Uniwersytetu Wileńskiego: historyk Joachim Lelewel, ojciec Juliusza - Euzebiusz Słowacki, ojczym
poety - August Becu, przyjaciel Adama Mickiewicza - filomata Onufry Pietraszkiewicz, rzeźbiarz Antoni
Wiwulski, brat Marszałka, senator Adam Piłsudski, pierwsza żona Marszałka, Maria Piłsudska.
Za najpiękniejszy pomnik nagrobny na Rossie uznaje się brązową rzeźbę anioła na mogile Izy Salmonowiczówny,
wykonaną w 1903 r. przez rzeźbiarza Leopolda Wasilkowskiego z Warszawy.
Na Nowej Rossie znajduje się m.in. niewielki cmentarz wojskowy z grobami żołnierzy polskich
i litewskich poległych w walkach w 1919 i 1920 r., z okazałym obeliskiem pośrodku.
|